شمار زیادی از پرستاران در ایران به دلیل ناکافی بودن حقوق‌های ماهانه، مجبور به زندگی در خودرو و «ماشین‌خوابی»، کار کردن همزمان برای تاکسی‌های اینترنتی یا انتخاب زندگی‌های اشتراکی شده‌اند.

در شرایطی که بنا بر آمار رسمی روزانه ۱۹ پرستار و پزشک و تکنسین‌های بیمارستانی به دلیل مشکلات معیشتی ناچار به مهاجرت از ایران می‌شوند، روزنامه هم‌میهن در گزارشی خبر داده است که درآمد حداکثر ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومان در ماه و اضافه‌کاری ساعتی ۲۵ هزار تومان، کفاف بخشی از هزینه‌های زندگی پرستاران را هم نمی‌دهد.

به همین دلیل در ماه‌های اخیر، علاوه بر تشدید سرعت مهاجرت این صنف، تعدادی از آنان به دلیل افزایش دست‌کم ۱۰۰ درصدی اجاره مسکن در سراسر ایران طی یک سال، منازل اجاره‌ای خود را تحویل داده و به اجاره کردن یک تخت در خوابگاه‌ها، اجاره منزل به همراه چند نفر دیگر یا زندگی در خودروی شخصی‌شان رو آوردند.

همزمان محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستاری ایران در گفت‌وگو با روزنامه جام‌جم، مشکل اصلی در نظام سلامت کشور را «بحث نگهداشت پرستاران» می‌داند و می‌گوید: «در حال حاضر بیمارستان‌های فعلی و موجود هم به‌شدت دچار کمبود کادر پرستاری هستند. حتی اگر به پرستارها آگهی استخدام بدهند، در این آزمون‌ها شرکت نمی‌کنند. زیرا حقوق و مزایای آنان به شدت پایین و کارشان هم سخت است. ما باید مشکل خروجی‌مان را درست کرده تا پرستار از سیستم خارج نشود و پس از آن اقدام به استخدام کنیم.»

علاوه بر بحران مهاجرت گسترده پرستاران از ایران، مهاجرت آنان از شهرهای مختلف ایران به تهران جهت دستیابی به حقوق و موقعیت‌های شغلی بهتر نیز دیگر بحرانی است که گریبان شمار زیادی از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی شهرستان‌ها در سراسر ایران را گرفته و منجر به کاهش چشم‌گیر ظرفیت پذیرش بیمارستان‌ها و کنار گذاشتن تخت‌ها به دلیل کمبود پرستار شده است.

به طور مثال وزارت بهداشت ایران می‌گوید طی یک سال گذشته ۴۰۰ پرستار از استان گیلان به تهران مهاجرت کرده‌اند، در کرمانشاه پرستاران با خروج از بیمارستان‌های دولتی به تاسیس شرکت‌های خصوصی خدمات پرستاری در منازل اقدام کرده‌اند یا در استان‌های دیگر هم پرستاران به‌صورت گروهی خانه‌ای را در تهران اجاره کرده و برای فعالیت در کلنیک‌ها و بیمارستان‌های خصوصی به پایتخت کوچ کردند.

گروهی هم که از ایران مهاجرت می‌کنند و به کشور‌های حاشیه خلیج فارس می‌روند تا حقوق‌های چندصد میلیون تومانی دریافت کنند و یا به کشورهای اروپا می‌روند تا به حقوق‌های ۳ تا ۴ هزار یورویی برسد.

در همین حال هم‌میهن نوشت: «کرایه بالای مسکن باعث شده تا ماشین و مراکز اورژانس و پانسیون و خوابگاه‌ها تبدیل به خانه پرستاران شود. تعدادی از آن‌ها مراکز اورژانس را به عنوان سومین شیفت انتخاب می‌کنند تا همان‌جا روزشان را پایان دهند. عده‌ای میان شیفت‌ها در ماشین می‌خوابند تا به کار بعدی برسند.

با وجود آن‌که درحال حاضر در پایتخت ایران سه دانشگاه علوم پزشکی تهران، شهید بهشتی و ایران، «به‌شدت نیاز به پرستار دارند و آگهی استخدام می‌دهند»، اما به گفته دبیرکل خانه پرستار ایران، «کسی اقدام نمی‌کند» و مثلا دانشگاه برای هزار نفر درخواست استخدام می‌دهد و درنهایت ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر شرکت می‌کنند.

خانه‌نشینی، تغییر شغل و مهاجرت، سه معضلی است که به گفته شریفی‌مقدم، وضعیت پرستاری ایران را بحرانی کرده است: «سال‌هاست برخی مسائل را فریاد می‌زنیم. مسائلی که پرستاران و مردم را درگیر کرده و با این حال گوش کسی بدهکار نیست، چراکه ساختار مشکل دارد. کدام پرستار می‌تواند با حقوق ۱۴ تا ۱۵ میلیون تومانی زندگی کند؟ پرستاری که به اروپا و استرالیا و کانادا مهاجرت می‌کند نزدیک به ۳ تا ۴ هزار یور دریافتی دارد، درحالی‌که درآمدش در ایران به ۲۰۰ دلار هم نمی‌رسد.»

همزمان برخوردهای امنیتی با پرستاران شرکت‌کننده در تجمع‌های اعتراضی صنفی و معیشتی نیز در نظام جمهوری اسلامی ادامه دارد و به گفته فعالان این صنف به رسانه‌ها، «پرونده‌سازی، تهدید و برخوردهای حراستی تنها پاسخی است که به اعتراض پرستاران داده می‌شود.»

محمدرضا دارا، پرستار مرکز ترومای بیمارستان رهنمون یزد که از دو ماه قبل تاکنون در «تعلیق انضباطی» به‌سر می‌برد به هم‌میهن گفت که او را به‌دلیل «مطالبه‌گری» بازخواست کردند و شکایت رئیس قبلی دانشگاه علوم پزشکی یزد برای محکومیت این پرستار با ۲۸ سال سابقه کار، منجر به صدور چنین حکمی شده است.

آذرماه سال گذشته حسین سلامی، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، در سخنانی که با آمارهای وزارت بهداشت و درمان، نمایندگان مجلس و مدیران بیمارستان‌های ایران کاملا در تضاد است، مدعی شده بود که مهاجرت چشمگیر پزشکان و پرستاران از ایران به دلیل مشکلات اقتصادی و اجتماعی، «دروغ، جنگ روانی و تبلیغات منفی» دشمنان ایران است و این آمارها با واقعیت همخوانی ندارند.

سخنانی که به نظر می‌رسد ریشه اصلی پرونده‌سازی، بازداشت و صدور احکام محرومیت شغلی علیه ده‌ها پرستار معترض در یک سال اخیر بوده است و نشان می‌دهد مقامات ارشد نظام جمهوری همچنان مانند سایر حوزه‌ها، به‌جای حل مشکلات تنها به سرکوب اعتراضات و برخورد امنیتی با شهروندان می‌کنند.